Hoe betrek je inwoners bij het inrichten van een beweegplek

Je hebt altijd al actieve buurtbewoners gehad, maar de laatste jaren is de dialoog tussen gemeenten en inwoners echt goed op gang gekomen. Inwoners nemen steeds vaker zélf het initiatief voor lokale beweegprojecten. Beleid wordt niet meer op afstand gemaakt, maar de gemeente trekt actief de wijk in om samen met inwoners en lokale partners aan de slag te gaan. Nijha geeft intensieve begeleiding aan die trajecten. We delen onze ervaringen en tips.

‘Als je betrokken mensen wilt: dan moet je ze betrekken!’ Dat klinkt logisch, maar in het verleden zag je soms dat een gemeente ergens toestellen plaatst die vervolgens nauwelijks gebruikt worden. Nijha betrekt buurtbewoners, scholen, zorginstellingen en andere partijen graag vanaf het begin. Ten eerste weet je dan beter aan wélk soort materialen behoefte is. Maar je leert ook waar in de wijk je de materialen het beste kunt plaatsen en aan welke programmering behoefte is. Het mooie is: mensen die vanaf het begin betrokken zijn, tonen ook meer verantwoordelijkheid voor het gebruik en onderhoud.

Verandering komt uit vele hoeken

De motivatie om de openbare ruimte beweegvriendelijk in te richten kan uit verschillende hoeken komen. Inwoners geven aan meer groen of speelplekken in de buurt te willen. Wijk- of dorpsraden hebben onderzoek gedaan naar de leefbaarheid van de buurt. De gemeente gaat aan de slag met een omgevingsvisie. Het sociale wijkteam merkt op dat oudere inwoners vereenzamen. Het speelbeleid wordt herzien. Of vanuit het verenigingsleven ontstaat de behoefte om een multifunctionele sportaccommodatie te ontwikkelen.

Projectteam mét buurtbewoners

Een openbare ruimte die uitdaagt tot bewegen ontwikkel je niet alleen: betrek in de eerste plaats de inwoners die in de buurt wonen. Of de senioren waarvan je hoopt dat ze de beweegroute gaan gebruiken. En denk ook aan sportverenigingen en scholen: ook zij hebben een visie op beweegaanbod voor hun leden en leerlingen. Het bundelen van ervaringen en ideeën leidt vaak tot verrassende nieuwe inzichten. Tot slot is ons advies: vraag ook diverse afdelingen van de gemeente aan tafel. Daarmee los je issues rondom bijvoorbeeld gemeentegrond, verkeersveiligheid en beheer snel op.

De wijkscan 

Om een goed plan te maken heb je input nodig uit de buurt. Nijha zoekt altijd naar een combinatie van feiten en beleving. Om een goed startpunt te hebben voor de feiten, doet Nijha vaak een wijkscan samen met het projectteam. Daarmee verzamel je informatie over de inwoners: bijvoorbeeld aantal inwoners, leeftijdscategorie, overgewicht, eenzaamheid, enzovoorts. Maar ook informatie over wijk: soort bebouwing, hoeveelheid groen en beschikbare sportaccommodaties. 

Creatieve werkvormen

Naast de feiten, gaan we ook op zoek naar beleving en ervaringen. Dat doen we door verschillende creatieve werkvormen in te zetten. Denk aan een enquête uitzetten, met kinderen op ‘safari’ gaan in de wijk of buurt, of een bewonersavond organiseren. Je kunt met kinderen ook hun ‘droomwijk’ bouwen. 

In het Valeriuskwartier in Leeuwarden organiseerden we bijvoorbeeld een wijksafari waarin we samen met kinderen - en later met hun ouders - een wandeling door de wijk maakten. De kinderen konden precies aangeven welke routes zij gebruiken, waar ze graag spelen en ook hoe ze spelen. Dat leverde ook voor de gemeente nieuwe inzichten op. De wijk had een grote speelvoorziening, maar wat bleek: kinderen mochten daar niet zelfstandig naartoe vanwege een gevaarlijke oversteek. Zonde, want zo werden de speeltoestellen niet goed gebruikt.

Kansen en prioriteiten

Om inwoners stap voor stap mee te nemen, helpt het als je visuele middelen helpt. Nijha werkt met kansenkaart. Hierin laten we alle uitdagingen en mogelijkheden in de wijk zien. Samen met inwoners vergelijk je deze kaart met hun behoeftes, ambities en natuurlijk ook met het beschikbare budget. Een ontwerper maakt het vervolgens nog concreter, door een conceptplan te maken. Hierin krijgen alle gewenste functies (bewegen, spelen, groen, ontmoeten, educatie, cultuur) en activiteiten een plek. Dit presenteren we graag aan de hele buurt, tijdens een leuk event met sportieve activiteiten. Zo kan iedereen feedback geven. 

De visuele ontwerpen helpen de inwoners én de gemeente ook om anders te denken. In Helvoirt wilden ze een beweegroute met willekeurig toestellen door de hele gemeente. Vanuit NIjha hebben we hen op het idee gebracht om te werken vanuit 5 thema’s: de allerkleinsten, basisschoolleeftijd, calisthenics, bootcamp en senioren. Die thema’s zie je nu in de hele Beweegroute terug. En tegelijk is de route als geheel voor alle inwoners van 0 tot 100 te gebruiken.

Blijvend effect

Onze jarenlange ervaring in de buurten, wijken en op de schoolpleinen van Nederland heeft ons geleerd: met alleen fysieke maatregelen creëer je geen blijvende beweging. Kijk niet alleen naar fysieke maatregelen, maar ook naar het activiteitenaanbod en de programmering, om mensen daadwerkelijk te activeren. Ook daarbij kun je inwoners vragen waar zij behoefte aan hebben. In Delfzijl ontwikkelden we bijvoorbeeld een beweegtuin, waarbij meteen een beweegcoach werd aangesteld. Die wandelt geregeld binnen bij de dagbesteding voor ouderen die een steuntje in de rug nodig hebben, met de vraag: ‘Wie heeft er zin om even mee te gaan bewegen?’. 

 

leeuwarden

Meer weten over

Bewegen in de wijk