Bewegen in de ouderenzorg
Integraal beweegbeleid in uw zorginstelling
De laatste jaren is er veel veranderd in de ouderenzorg. De aandacht voor de kwaliteit van de zorg en de rol van bewegen is toegenomen. Hoe je invulling geeft aan bewegen verandert ook, naarmate bewoners steeds vaker een zware zorgvraag hebben en minder mobiel zijn. Duidelijk is dat zorginstellingen die gericht integraal beleid maken op bewegen voor ouderen, het meeste succes boeken. Wat heb je nodig?
Bewegen als integraal onderdeel van de zorg
Goede zorg verlenen gaat uiteindelijk over behoud van kwaliteit van leven, en daar draagt bewegen aan bij. Veel zorginstellingen organiseren al enige vorm van beweegactiviteiten voor hun bewoners. Maar deze initiatieven stoppen ook vaak door gebrek aan deelnemers, begeleiders, of geld. Hoe voorkom je dit? Nijha ziet dagelijks dat zorginstellingen meer duurzaam succes boeken als zij de omschakeling maken van ‘bewegen als activiteit’ naar ‘bewegen als integraal onderdeel van de zorg’.
Visie op bewegen
Ouderen in een zorg- of verpleeginstelling wordt veel uit handen genomen. Maar we beseffen niet altijd dat we hiermee inactiviteit aanmoedigen. Activiteiten die men thuis nog zelf deed, worden nu voor hen gedaan. En vaardigheden die niet worden aangesproken gaan verloren. Belangrijk is om ondersteuning te bieden waar gewenst, over te nemen waar nodig en te stimuleren waar mogelijk.
Ouderen zelf meer laten doen kost op de korte termijn meer tijd. Tijd die er vaak niet is binnen de zorg. Maar de tijd die je als verzorgende niet hoeft te besteden aan het kammen van iemands haar of snijden van iemands brood – kun je besteden aan taken en activiteiten die men echt niet meer zelf kan. Dit soort eenvoudige alledaagse activiteiten bieden heel veel kansen om ouderen vitaal te houden. Hoe wil jouw instelling hiermee omgaan?
Beleidskader voor beweegstimulering
Invulling geven aan beweegstimulering vraagt een inspanning van zowel professionals, de organisatie als de bewoners. Een beleidskader voor beweegstimulering vormt de basis voor het structureel en succesvol stimuleren van bewegen en helpt om duidelijkheid te scheppen over ieders verwachtingen en verantwoordelijkheden.
In een beleidskader formuleer je gezamenlijke ambities. Je benoemt doelen, stelt een budget op en maakt een plan voor het implementeren van je beweegbeleid. Dat doe je samen met alle betrokkenen, zodat je meteen goede werkafspraken kunt maken. Hoe ga je bijvoorbeeld je gestelde doelen meten en evalueren? Start je met een 0-meting? En: wat neem je mee in de zorgplannen en waarover spreek je in het zorgoverleg? Tip: Nijha organiseert workshops om samen met zorginstellingen een beleidskader voor beweegstimulering op te stellen.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Steeds vaker zien we dat bewegen een gedeelde verantwoordelijkheid is. Zorgprofessionals uit verschillende disciplines maken onderdeel uit van beweegstimulering. Verzorgend personeel, de fysiotherapeut en de activiteitenbegeleider kunnen allemaal een bijdrage leveren. Welk type professionals heb je voor jouw instelling nodig? Wie doet wat en wat mis je nog?
Met een integrale beweegaanpak worden ieders inspanningen bovendien versterkt. Want als de fysiotherapeut de schouder van een bewoner ‘los’ maakt, is het goed dat ook de activiteitenbegeleider dat weet. Zij kan er dan bij activiteiten rekening mee houden of er extra aandacht aan geven. Zo versterken de verschillende beweegvormen elkaar en daar plukt de bewoner de vruchten van. En stel regelmatig bij: een veranderende zorgvraag vanuit de ouderen, heeft consequenties voor de aanpak en competenties van professionals.
Stimulerende omgeving
Wat een ruimte uitstraalt, de geur die er hangt, de verlichting en de aankleding: het zijn allemaal elementen die invloed hebben op hoe we ons in die ruimte gedragen. In de praktijk zien we vaak dat beweegactiviteiten worden georganiseerd in het restaurant van een zorginstelling. Dat hoeft geen probleem te zijn. Maar vraag jezelf eens af: word jij actief van de geur van eten of verse koffie?
En kijk ook eens door een beweegbril naar ‘ongebruikte’ buiten- én binnenruimte. Een brede gang biedt wellicht ruimte aan wat beweegtoestellen. En in een binnentuin kun je rollatorvriendelijke wandelpaden aanleggen en speciale beweegaanleidingen plaatsen.
Van formeel naar informeel bewegen
In veel zorginstellingen is al een gym uurtje of uiteraard beweging tijdens fysiotherapie. Naast deze activiteiten brengen bewoners veel tijd door in hun eigen appartement of in de huiskamer. Informeel aanbod richt zich op die plaatsen waar bewoners veel verblijven maar waar bewegen niet altijd vanzelfsprekend is. Gewoon op de gang, in de huiskamer of aan tafel. Informeel beweegaanbod bestaat uit kleine beweegaanleidingen die alleen gedaan kunnen worden of samen. Bijvoorbeeld een kunstexpositie op de gang die bewoners uitnodigt om uit hun kamer te komen en te bekijken, of een creatieve invulling van bewegen met breien of schilderen. En zelf muziek opstarten bij het draaiorgel of de jukebox. Het zijn allemaal eenvoudige vormen van beweegstimulering die bewoners activeert in ruimten waar dat nog bijna niet gebeurt.
Bewegen als visitekaartje
Met alle bezuinigingsmaatregelen nog vers in het geheugen is het voor een zorgorganisatie extra belangrijk om zich te onderscheiden. Naast goede zorg en een prettige woonomgeving voor (toekomstige) bewoners zijn zorgorganisaties op zoek naar iets extra’s, iets waarmee ze zichzelf kunnen profileren. Actieve ouderen zijn een mooi uithangbord voor zorgorganisaties die werk maken van bewegen. Maar om zichzelf echt op de kaart te zetten moet de hele organisatie de bewegingsgerichte aanpak omarmen. Borging van bewegen in het beleid helpt daarbij.
Kosten besparen met bewegen
In het kader van de bezuinigingsproblematiek van de afgelopen jaren ligt wellicht de meest interessante opbrengst van bewegen in de ouderenzorg op het financiële vlak. Structurele beweegstimulering kan leiden tot uitstel van de zorgvraag en daarmee een verlaging van de kosten. Door onder andere een lagere valincidentie, beperking van incontinentie, lagere medicatie en besparing van zorgtijd worden kosten bespaard. Dit toont aan dat bewegen geen kostenpost is maar een investering die zichzelf op meerdere vlakken terugverdient.
Workshop beleidskader beweegstimulering
Het Nijha Expertisecentrum biedt diverse workshops, advies- en ontwerptrajecten aan om zorgorganisaties te helpen bij bewegingsgerichte zorg. In onze Workshop Beleidskader Beweegstimulering helpen we zorgorganisaties op weg bij het maken van een passend beleidsplan. De workshop kent 4 stappen:
- Het bepalen van de waarde van een praktisch beleidskader aan de hand van de verwachte effecten.
- We kijken naar veel voorkomende valkuilen en buigen ze om naar kansen.
- Met een stappenplan helpen we met het formuleren van ambities, het benoemen van doelen en het implementeren van beleid.
- Een praktische sessie waarin deelnemers aan de slag gaan met het stappenplan. Hiermee leveren zij een bijdrage aan borging en continuering van het beleidskader.